ژل رویال یکی از مواد بسیار مهم تولید شده توسط زنبور عسل است. این ماده هم نقش بسیار حیاتی در کندو زنبور عسل ایفا می کند و هم می تواند به عنوان یک ماده درماین برای انسان ها مورد استفاده قرار گیرد. به همین علت تولید ژل رویال می تواند برای هر کشوری قدرت آفرینی کند. موضوعی که تنها چند سال است در ایران مورد توجه مسئولان قرار گرفته است.
تولید ژل رویال در ایران با چالش های زیادی مواجه است. از خلاء قانونی و موانع قانونی گرفته تا عدم آگاهی زنبورداران از اهمیت ژل رویال و همچنین روش های مدرن تولید و عرضه این محصول گرانقیمت و مهم. همه این مشکلات دست در دست هم داده اند تا باعث شوند ایران نتواند در کنار قدرت تولید عسل طبیعی، قدرتی در تولید ژل رویال داشته باشد.
به نظر می رسد اگر برخی موانع از سر تولدژل رویال در ایران برداشته شود، می توانیم شاهد رشد چشمگیر تولید این ماده حیات بخش در کشور باشیم. در این صورت دیگر لازم به واردات ژل رویال از چین و ترکیه و دیگر کشورهای پیشرو در تولید این ماده را نداریم. به ویژه ژل رویال چینی که کیفیت بسیار پایینی داشته و نمی تواند ماده ای موثر برای درمان بسیاری از بیماری ها باشد.
در این مطلب به چند نکته کوتاه به دلایل مطرح نشدن ایران در مجامع بین المللی به عنوان یک تولید کننده مطرح در عرصه ژل رویال اشاره کرده ایم. به نظر می رسد برطرف کردن چنین موانعی راهکاری برای ورود به بازارهای جهانی یا حداقل تامین ژل رویال مورد نیاز کشور باشد.
پایین بودن سطح آگاهی زنبورداران ایرانی
یکی از بزرگترین مشکلاتی که صنعت زنبورداری ایران را تهدید می کند، کمبود اطلاعات کسانی است که در این صنعت مشغول به فعالیتند. این نبود اطلاعات یا کم بودن آن باعث شده تا بسیاری از زنبورداران اطلاعات کمی در مورد سوددهی تولید فراورده های جانبی زنبورعسل داشته باشند.
بسیری از زنبورداران ایرانی به جز تولید عسل طبیعی به هیچ چیز دیگر فکر نمی کنند. حتی بسیاری از زنبورداران تولید برخی فراورده های جانبی مثل گرده گل که برداشت آن بسیار ساده تر از ژل رویال است را نیز جدی نمی گیرند. همین جدی نگرفتن دیگر فراورده ها یا نداشتن اطلاعات در مورد اهمیت سوددهی چنین فراورده هایی، باعث شکست خوردن بسیاری از کسب وکارهای مبتنی بر زنبورداری است.
هچ چاره ای نیست! اگر بخواهیم در دنیا به عنوان یک تولیدکننده ژل رویال مطرح شویم، ابتدا باید سطح اطلاعات زنبورداران را افزایش دهیم. در این صورت با مشکل کمتری می توانیم به فکر افزایش تولید یا اضافه کردن تکنولوژی های مدرن در صنعت زنبورداری برای فراوری ژل رویال باشیم.
خوشبختانه ورود نسل جوان به صنعت زنبورداری این مزیت را با خود به همراه داشته که سطح علمی زنبورداری کشور افزایش پیدا کرده است. اگر این روند به درستی پیگیری شود، در چند سال آینده شاهد رشد اطلاعات زنبورداران و به دنبال آن، رشد تولید ژل رویال و دیگر فراورده ها خواهیم بود.
مدرن نبودن تجهیزات استخراج و فراوری ژل رویال
مانع بزرگ دیگر که بر سر راه صنعت زنبورداری ایران وجود دارد، سنتی بودن تجهیزات زنبورداری است. مدرن نبودن و گاهی قدیمی بودن تجهیزات باعث می شود تا مانع بزرگی برای بهره برداری ژل رویال از کندوها ایجاد شود. خوشبختانه در سال های اخیر از تعداد کلنی های بومی کاسته شده و اکثر کلنی ها مدرن شده اند، با این حال دستگاه ها و روش های استخراج ژل رویال هنوز به شکل مدرن در نیامده اند.
علاوه بر کمبود تجهیزات مدرن برای استخراج ژل رویال، ضعف بزرگ دیگری که در صنعت تولید ژل رویال در کشور ما وجود دارد، ضعف بزرگی است که در زمینه تجهیزات فراوری ژل رویال باعث عدم توانایی برای تحقق توانمندی صنعت زنبورداری شده است. حتی اگر بتوانیم با میزان بسار قبولی ژل رویال استخراج کنیم، باز هم دستگاه ها و تجهیزات لازم برای فراوری ژل رویال وجود ندارد. البته خوشبختانه خبرهای خوب در این زمینه به گوش می رسد و امیدواریم در سال های آتی این مشکل به طور کلی مرتفع شود.
مشخص نبودن بازارهای فروش ژل رویال
مشکل بزرگی دیگری که بسیاری از زنبورداران را برای ورود به صنعت تولید و عرضه ژل رویال ناامید کرده یا حداقل آنها را برای تلاش در این زمینه ترغیب نمی کند، مشخص نبودن بازار فروش است. وقتی زنبوردار قرار است اقدام به تولید عسل طبیعی کند، تقریبا می داند که چه میزان تقاضا و چه نوع بازاری برای محصولاتش وجود دارد. این در حالی است که متاسفانه بازار فروش ژل رویال در ایران بسیار کم رونق بوده و بسیاری از مردم حتی اسم این ماده پرخاصیت و انرژی بخش را نشنیده اند.
مشکل بزرگ دیگری که بازار هدف عرضه ژل رویال را مخفی کرده، عدم استفاده صحیح شرکت های دارویی به ویژه شرکت های تولید کننده مواد بهداشتی و مراقبت از پوست است. متاسفانه این شرکت ها یا اطلاعات دقیقی از اثرگذاری ژل رویال ندارند یا اینکه توانایی استفاده از این ماده طبیعی را در محصولات خود ایجاد نکرده اند. علاوه بر این بسیاری از این شرکت ها نیاز به پودر ژل رویال دارند که همانطور که اشاره شد، کمبود تولیدکننده پودر باکیفیت ژل رویال در ایران باعث شده تا این ماده آنقدرها مورد توجه شرکت های دارویی نباشد.
با این حال به نظر می رسد می توان با اطلاع رسانی به مردم و همچنین شرکت های تولیدکننده مواد دارویی و آرایشی بهداشتی، بازار مناسبی از فروش این محصول باکیفیت ایجاد کرد. به نظر می رسد این بازار بتواند علاقه زنبورداران به تولید و عرضه ژل رویال را بیشتر کرده و به مرور امکان صادرات ژل رویال ایران به دنیا را فراهم کند.
سخن آخر
ژل رویال تولید شده در ایران کیفیت بالایی دارد، آنچه باعث شده این ماده پرخاصیت به عنوان یک محصول به بازارهای جهانی عرضه نشود، دلایلی جانبی مختلفی را به خود اختصاص داده است که باید به طور دقیق در مورد آن مطالعه شود.
صنعت زنبورداری ایران اگر می خواهد پیشرفت های خود را به جهان نشان دهد، باید به فراورده های جانبی زنبور عسل توجه کند که یکی از مهمترین آن ها همین ژل رویال است. امید می رود با افزایش سطح آگاهی زنبورداران، افزایش دستگاه های استخراج و فراوری و همچنین فراهم کردن بازار فروش، تولید این ماده مهم و استراتژیک افزایش یابد.
