مهندس محمد رسول رسولی، پژوهشگر ژل رویال با تأکید بر بالا بردن کیفیت تولیدات داخلی ، ایجاد بسته‌بندی شکیل و نظارت بر تولید و درجه‌بندی این محصول می گوید: نباید اجازه بدهیم بی‌اعتمادی مردمی نسبت به عسل ایرانی گریبان گیر تولیدات ژل رویال داخلی نیز بشود.
به گزارش پایگاه خبری صنعت زنبورداری ایران، در سال‌های اخیر تبلیغات زیادی بر روی محصولات جانبی زنبورعسل و آثار شگفت این محصولات سلامت‌محور شده است.
در این مسیر بر سر یک دوراهی سوال برانگیز قرار داریم که برای عرضه این محصولات باید تولیدات داخلی را توسعه دهیم یا از محصولات مرغوب و ارزان‌تر خارجی استفاده کنیم؟
ازاین‌رو با مهندس محمد رسول رسولی که قریب 13 سال است به‌صورت تخصصی در زمینه محصولات دارویی زنبورعسل و ژل رویال فعالیت می‌کند، به گفتگو نشستیم.
این محقق فعالیت های علمی - پژوهشی فراوانی بر روی خواص دارویی انواع عسل‌های تک‌گل نواحی مختلف ایران انجام داده است و با تمرکز بر روی ژل رویال، تحقیقات جامعی نیز بر روی سایر فرآورده‌های زنبورعسل دارد.
از ابتکارات این محقق، نگارش اولین مقاله در حوزه کیفیت‌سنجی و گرید بندی ژل رویال در ایران با همکاری مهندس بهزاد رفاهی و خلق دو برند عسل «مسعود» و عسل «فروردین» در بازار عسل ایران است.
مهندس رسولی که تمرکز بیشتر تحقیقات و مطالعات ایشان بر روی محصولات جانبی و تولیدات بره موم و ژل رویال بوده است در گفتگویی اختصاصی به سوالات عسلنا پاسخ دادند که مشروح آن را درادامه می خوانیم:
اگر امروز زنبورداران در سراسر کشور توانستند به تولید ژل رویال بپردازند، این به لطف بزرگان و نخبگان صنعت زنبورداری و فعالیت‌های علمی محققان و دلسوزان این صنعت است.
خوشبختانه ژل رویال ایرانی مانند زهر زنبورعسل ایرانی، از کیفیت و حداقل‌های خوبی برخوردار است و ظرفیت تولیدی خوبی برای صنف زنبوردار ایجاد می کند که باید به درستی از آن بهره گرفت و این صنعت را از تک‌محصولی نجات داد.
قطعاً توسعه تولید محصولات جانبی و دیگر فرآورده های زنبور عسل نظیر ژل رویال و بره موم و... سبب تقویت صنف زنبورداران و بالاتر رفتن نُرم و استاندارد تولید محصولات زنبورعسل می‌شود.
گرچه تولیدات ما ، نیاز داخلی را هم پاسخگو نیست چه رسد به اینکه از صادرات بحث کنیم ، ولی همین تولید و توزیع داخلی است که می‌توان آزمون وخطای اولیه برای زنبورداران ایرانی باشد، به طور کلی مشکلات زیادی داریم که پرداختن به آن ها بحث های مفصل تخصصی را می‌طلبد.
ژل رویال ایرانی با اقبال خوب مردم در داخل کشور مواجه شده ولی با تولید کم کیفیت و تقلب و عرضه ژل رویال چینی به‌جای ایرانی، شوربختانه باید کم‌کم منتظر باشیم که ژل رویال ایرانی هم به سرنوشت عسل ایرانی دچار شود و وظیفه ما جلوگیری از این رخداد است.
متاسفانه از اولین زنجیره‌های تولید و فروش تا بزرگ‌ترین صنعتگران و فروشندگان عسل در کشور، باوجود هزینه‌های هنگفت تبلیغات و بازاریابی و نیز مخارج تحقیق و پژوهش‌های زیاد، هنوز باید برای فروش محصولات به هموطنان التماس کنند تا تولیدات عسل خو را در داخل بفروشند و بدتر از آن اینکه در صورت فروش هم ، وقتی‌که مردم می‌خرند، بازهم به‌سلامت و کیفیت این عسل اعتماد کامل ندارند، ما نباید اجازه بدهیم که ژل رویال ساخت ایران هم به سرنوشت عسل ایرانی دچار شود.
وجود محصولات ژل رویال خارجی در بازار کشور بسیار لازم و ضروری هست، چراکه تجربه ثابت کرده است که تولیدکننده ایرانی هرگاه عرصه را برای جولان در تولید و فروش باز دیده و فضای رقابتی را در کار حس نکرده،متاسفانه تا توانسته در حق مصرف‌کننده ازنظر قیمت و کیفیت اجحاف کرده است.
بسیار دیدیم که محصولات ایرانی زیادی با قیمت بالا و کیفیت کم ، زمانی در بازار عرضه شده که عرصه رقابت خالی بوده و برای محصولات وطنی، رقیب خارجی وجود نداشته، این است که وجود رقبای خارجی، سبب بالا بردن کیفیت و ایجاد رقابت در قیمت می‌شود.
وقتی تولید محصولات رقابتی نباشند، مردم مجبورند محصول انحصاری کم کیفیت را به چند برابر قیمت بخرند و این منصفانه نیست، به طور مثال؛ چند وقت قبل خانمی با شرکت ما تماس گرفته بود و در خصوص خرید ژل رویال برای مصرف بیماری سرطان مشاوره می‌خواست. ایشان می‌گفت:« به بنده در زاهدان ژل رویال را با قیمت گرمی 48 هزار تومان فروختند» ما از این قیمت شوکه شده بودیم، چراکه این قیمت برای بهترین محصول در تهران و مناطق مرفه پایتخت هم سابقه نداشته و نباید در یک استان محروم ژل رویال با چنین قیمتی عرضه شود و این ظلم در حق مصرف‌کننده است.
زمانی که بحث ژل رویال خارجی مطرح است، می بینیم که نام چین در لابلای اسامی دیگر گم می شود و فروشندگان از ذکر نام این کشور به سبب تولیدات نامرغوب خودداری می کنند، اگرچه این محصولات، اکثراً با اسم ژل رویال اندونزی ، تایلند ، اسپانیا و مالزی، نیوزلند، ایتالیا و آمریکا فروخته می شود، ولی همگی ساخت کشور چینی هستند.
نکته اینجاست که در کنار این محصولات بی‌کیفیت ژل رویال‌هایی هم از ایتالیا ، بلغارستان ، انگلیس و آلمان هم وارد می‌شود که دارای بالاترین میزان ماده مؤثر ثبت‌شده هستند و در بحث سلامت هم می توان از آن‌ها به‌عنوان تنها ژل رویال‌های ارگانیک و عالی برای درمان بیماری‌هایی مثل سرطان نام برد و بهترین گزینه‌های امتحان پی داده هستند.
متأسفانه فکر می‌کنم بزرگ‌ترین مشکلات گریبان گیر ما در ا صنعت ژل رویال، بحث علمی ، آزمایشگاهی و تحقیقاتی است. بحث بسته‌بندی و پکیجینگ نیز مشکل دیگر این صنعت است.
تأکید ما در بازار تکیه بر خواستن آنالیز و پاسخ آزمایشگاه از جانب خریدار است و برای کیفیت‌سنجی و تعیین اصالت عسل قطعاً این کار لازم است.
همین‌طور در بحث محصولات جانبی مثل ژل رویال و بره موم نیز این موارد لازم است ولی شاهدیم در زمینه عسل، آزمایشگاه‌های ما دارای یک آشفتگی ، عدم تطابق ، اشتباهات و درصد بالایی از خطا هستند.
این باعث شده که اعتماد مصرف کنده سلب شده و صنعتگران و کارآفرینان جدید نیز با توجه به اصلاحات ، سختگیری‌ها و تصویب استاندارد اجباری برای عسل، میلی به ورود و تولید در این عرصه نداشته باشند و از طرفی نیز متأسفانه محصولات زنبورعسل به نازل‌ترین و غیرحرفه‌ای‌ترین شکل، توسط برخی افراد فاقد مجوز یا شرکت‌های غیر قانونی، زیر زمینی و خرده پا، بسته‌بندی می‌شود و در ظروف پلاستیکی غیربهداشتی و نامرغوبی که مختص مواد غذایی نیستند، نگهداری و عرضه شود که این سبب تهدید و به خطر افتادن سلامت مردم و مصرف‌کنندگان می شود.
محصول طبیعی درجه‌یک و دارای گرید بالا باید بسته‌بندی شکیل ، جالب و بهداشتی، مطابق استانداردهای روز دنیا داشته باشد که این درخور عسل طبیعی مرغوب ایران است و تنها با این کار می‌توان صادرات را رشد داد.
با توجه به پتانسیل خوب و مناسب کشور و مجموعه‌های کوچک و بزرگی که در تولید ژل رویال فعالیت دارند، ما می‌توانیم در قدم اول تقاضا و نیاز داخلی را برطرف کنیم و در مرحله دوم به صادرات این محصول فکر کنیم.
در خاورمیانه این محصول دارای بازار خوبی است و آمار سالیانه تولید ژل رویال نرخ رشد خوبی داشته، ولی در کنار رشد مناسب تولید این محصول در سایه مشکلات نظارتی ، آزمایشگاهی، مباحث علمی تولید ، بسته‌بندی ، حمل‌ونقل و فروش این محصول به‌هیچ‌عنوان هم‌سطح و پایاپای تولید این محصول رشد نکرده است.
در بحث تأمین نیاز داخلی و رسیدن به خودکفایی، ابتدا باید مسائل مهمی مثل ؛رعایت فاصله مناسب بین زنبورستان ها و نژاد مناسب و تهیه و تولید تجهیزات تخصصی حوزه تولید ژل رویال که بدان نیازمندیم مرتفع سود و این‌ها می‌توانند راهگشای خودکفایی در صنعت ژل رویال باشند.
این کاستی‌ها و مشکلات مرتفع نخواهد شد، مگر با کمک و مساعدت مجموعه‌های بالادستی و دولتی مثل جهاد کشاورزی ، دامپزشکی ، وزارت صمت در کنار اتحادیه‌های استانی و کشوری و انجمن زنبورعسل ایران، چراکه رفع این نیازها از عهده زنبورداران و تولیدکنندگان ژل رویال خارج است.
با برنامه‌ریزی و حمایت از تولید می‌توانیم در یک بازه دو تا سه‌ساله نیاز داخلی را تأمین کرده و در تامین نیاز داخل خودکفا شویم و سپس با رهایی از تک‌محصولی و روش های سنتی، بتوانیم زنبورداری صنعتی را گسترش دهیم.
توجه علمی و کاربردی برای گسترش تولید محصولات جانبی و صنایع وابسته و نیز ا تولید فرآورده های غذایی و دارویی از بره موم و ژل رویال ، گرده گل و زهر زنبور باید افزایش یابد و بر روی این حوزه‌ها متمرکز شویم.
استفاده از ظرفیت‌های مناسب جغرافیایی و بومی و تأمین تجهیزات لازم نیز از مبانی مهم در این راه است که درزمینه تجهیزات یا باید با تحقیقات علمی و پژوهشی در داخل کشور این ابزار را به‌طور انبوه تولید کنیم و یا با ارزیابی بازار جهانی، بهترین‌ها را با تسهیلات لازم وارد کرده و در اختیار زنبوردار و تولیدکننده قرار دهیم و همه این کارها تنها از بخش دولتی ساخته است.
به گزارش عسلنا، تولیدکننده‌های داخلی هم باید ژل رویال باکیفیت تولید کنند و در این راه صداقت داشته و باافتخار از ژل مرغوب ایرانی دفاع کنند .
وظیفه همه ماست که از محصولات داخلی با حفظ کیفیت ، حراست کرده و مبنای خرید را بر محصولات خوب داخلی قرار دهیم.
در این میان نکته بسیار مهمی که به نظر می‌رسد، نقش عمده متولیان و متصدیان این صنعت است که باید با در دسترس قرار دادن ابزار نوین و آموزش‌های مستمر، در مسیر تولید بهتر، ارزان‌تر و به‌صرفه‌تر، همراه با حفظ کیفیت به زنبورداران کمک کنند تا خروجی محصول ژل رویال یا بره موم ایرانی باکیفیت‌تر و ارزان‌تر از انواع خارجی باشد.
همچنین با نظارت دقیق بر کیفیت تولیدات و قیمت‌گذاری و گرید بندی بتوانند بازار داخلی را کنترل و بر واردات محصولات خارجی نیز با حفظ حرمت تولیدات داخلی نظارت کنند./
پایان گفت‌وگو
