به گزارش پایگاه خبری صنعت زنبورداری ایران، در راستای معرفی چهره‌های شاخص و دانش‌افزایی و تبادل نظرات در جهت ارتقای این صنعت، این بار برای گفت‌وگو به سراغ یکی از چهره‌های علمی جوان و نخبه صنعت زنبورداری کشور رفتیم.
دکتر عباس ناصحی که در پی علاقه و تعلق خود به یکی از شهرهای مهم زنبورداری کشور یعنی نجف‌آباد، مسیر علم را در پیش گرفت تا این رشته را به‌صورت علمی و کاربردی بیاموزد، از جوان‌ترین دانش‌آموختگان دکترای مرتبط با کشاورزی و زنبورداری است که توانسته در پسادکترا نیز باافتخار 3 مدرک فوق دکتری از دانشگاه‌های پوترا (مالزی)، دانشگاه تهران و دانشگاه سلطان قابوس (عمان) کسب کند.
به گزارش عسلنا، ایشان اکنون محقق مدعو در دانشگاه سلطان قابوس و استاد مدعو در تعدادی از دانشگاه‌های داخل کشور است، دکتر ناصحی عضو بنیاد ملی نخبگان و نظام‌مهندسی ایران، انجمن فیتوپاتولوژی امریکا و انجمن بین‌المللی آفات آلمان است و در سال 1393 دانشجوی برتر دوره دکتری دانشکده کشاورزی دانشگاه پوترا در کشور مالزی بوده است.
از ایشان تاکنون تعداد بیش از 60 مقاله و کنفرانس در مجامع بین‌المللی و تعدادی تألیف منتشرشده و به ثبت رسیده است. او علاوه بر فعالیت‌های علمی از سال 1397 یک مجموعه تولیدی عسل با نام «های گرین» را مدیریت می‌کند که این شرکت صادرکننده انواع عسل‌های طبیعی به کشورهای حوزه خلیج‌فارس از سال 1395 بوده است.
دکتر عباس ناصحی: اهمیت زنبورعسل در طبیعت بسیار والا و باارزش بوده و علاوه بر فواید بی‌شمار در جهان، محصولات زنبورعسل به صنعتی پول‌ساز تبدیل‌شده است. مهم‌ترین خصلت دارای اهمیت این حشره سودمند، بحث گرده‌افشانی است. همان‌طور که FDA (سازمان غذا و داروی آمریکا) اعلام کرده، ارزش گرده‌افشانی زنبورهای عسل 10 تا 20 برابر ارزش تولید عسل و موم به‌عنوان دو محصول تولیدی مهم زنبورعسل دانسته است و این نشان از مفید بودن گرده‌افشانی و اهمیت این حشره جالب و شگفت‌انگیز در طبیعت دارد. این سازمان (FDA) مثال جالبی هم می‌زند که زنبورهای عسل مانند دلارهایی هستند که بر روی محصولات کشاورزی ایالات‌متحده در حال پرواز کردن هستند!
این مثال نقش ارزنده زنبورها در بهبود تولیدات کشاورزی و سودآوری بیشتر از این محصولات براثر گرده‌افشانی زنبورها را می‌رساند، چراکه تحقیقات دانشمندان نشان از بهبود زیبایی و شکل ظاهری، رنگ و طعم و افزایش اندازه محصولاتی دارد که به‌اصطلاح زنبور روی نهال و گل آن‌ها کار یا همان گرده‌افشانی کرده است.
- - در گرده‌افشانی دقیقاً چه اتفاقی می‌افتد و زنبورهای گرده‌افشان چه می‌کنند؟
انتقال گرده گل از پرچم یک گیاه یا گونه به مادگی یک گیاه از همان‌گونه توسط حشرات مختلف یا زنبورها را گرده‌افشان‌ها می‌گویند. اگر این گرده‌افشانی صورت نگیرد یا کامل انجام نشود، به‌مرورزمان براثر لقاح فامیلی و هم‌جنسی در گیاهان و درختان دانه‌ها کوچک‌تر و ضعیف‌تر و ناقص‌تر می‌شوند و درنهایت باعث افت کیفیت و کمیت محصولات نهایی مختلف این گیاهان و درختان می‌شود. عدم گرده‌افشانی در بلندمدت سبب زیان باغداران و پایین آمدن کیفیت و میزان محصولات زراعی و باغی می‌شود.
فایده دیگر گرده‌افشانی کاهش بیماری‌های هم‌خونی و هم‌جنسی و جلوگیری از گسترش آن‌ها در گیاهان است. پس این ادعا که بقای کره خاکی، تنوع زیستی و حفظ اکوسیستم به زنبورهای و گرده‌افشان‌ها وابسته است، ادعایی درست و علمی است.
این حشرات گرده‌افشان واقعاً در تنوع زیستی کره زمین و حفظ تعادل محیط‌زیست نقشی حیاتی و اساسی بازی می‌کنند.
زنبورعسل دارای 6 محصول اصلی است که عسل، موم، ژل رویال، بره موم، زهر زنبور، گرده گل را شامل می‌شود و برخی منابع 3 محصول دیگر شامل؛ نوزاد زنبور، کیتوزان (ماده‌ای که از بقایای زنبور مرده گرفته می‌شود) و نان زنبورعسل (گرده تخمیر شده) را نیز به این محصولات خام اضافه کردند.
تولید اصلی زنبورعسل، همان عسل است که بنا براعلام سازمان غذا و داروی آمریکا، گردش مالی آن در این کشور در حدود 339 میلیون دلار بوده است. موم دیگر محصول مهم زنبورعسل است که ازنظر اقتصادی در رتبه دوم قرارگرفته و مصارف مختلفی مثل ساخت شمع، داروسازی، صنایع پرداخت چرم و چوب و نیز در تولید لوازم‌آرایشی مصرف دارد.
بره موم، ژل رویال و زهر نیز خواص دارویی فوق‌العاده‌ای دارند که اکنون صنعت داروسازی جهان روزبه‌روز به فواید و اثرات این محصولات بر بیماری‌ها و تهیه دارو بیشتر آگاه می‌شود.
برای حراست از این حشرات سودمند، ابتدا باید خطراتی که این‌گونه را تهدید می‌کند را شناخت و دسته‌بندی کرد. عواملی مثل بیماری‌ها، تخریب زیستگاه‌ها و محیط‌زیست، سموم دفع آفات، خشک‌سالی، کمبود تغذیه، گرم شدن زمین و آلودگی هوا را می‌توان به‌عنوان علل اصلی دانست که در کنار دیگر عوامل منطقه‌ای و ویژه نواحی مختلف در تلفات زنبورهای عسل و گرده‌افشان‌ها نقش دارند.
بسیاری از این عوامل به هم مرتبط هستند و طی دهه‌های اخیر باعث شدند که ضرر و زیان زیادی به زنبورداران جهان برسد و باعث شده برخی زنبورداران ورشکسته شوند و این شغل را ترک کنند.
این معضل بزرگ همچنین سبب کاهش گرده‌افشانی در جهان و آسیب به تولید مواد غذایی و کاهش نسبی کیفیت و میزان تولیدات محصولات کشاورزی در جهان شده است.
از این عوامل کشنده زنبورها در دو عامل انسان نقش مستقیم دارد، یکی استفاده بی‌رویه از سموم و آفت‌کش‌ها و دیگری تخریب زیستگاه‌ها و اکوسیستم بکر زندگی زنبورهای گرده‌افشان. در این راستا باید استفاده از سموم استاندارد و ارگانیک در دستور کار قرار بگیرد و در محل‌های نزدیک به کلنی‌های زنبورعسل این سم‌پاشی‌ها با نظارت و اطلاع‌رسانی دقیق باشد. زیست‌گاه‌های وحشی زنبورهای عسل نیز باید شناسایی و حراست شوند و ورود افراد بی‌اطلاع و سوداگران و قاچاقچیان عسل وحشی به این مناطق کنترل شود که در اینجا وظیفه متولیان دولتی است که برای حراست ازاین‌گونه‌ها و محیط‌زیست از ورود افراد و تغییر کاربری‌ها در این مناطق جلوگیری کنند.
همه این کارها در کشاورزی پایدار امکان‌پذیر است. باید از منابع، نهاده‌ها و سمومی استفاده شود که به محیط‌زیست آسیب نمی‌رسانند و در دسته ارگانیک قرار می‌گیرند.
کنترل و عدم مصرف کودها و سموم بیولوژیک یا سموم و آفت‌کش‌های از رده خارج، غیراستاندارد و قاچاق از مواردی است که کشورهای توسعه‌یافته در کشاورزی حفاظتی و پایدار به آن پایبند هستند. همچنین در زنبورداری نیز باید این موارد رعایت شود و از سموم استاندارد ارگانیک و اصول زنبورداری پایدار تبعیت شود.
در فواید گیاه‌شناسی عسل، همین بس که عسل دارای بیش از 200 ماده مفید، ازجمله اسیدهای آمینه، پروتئین، ویتامین‌ها، مواد معدنی، اسیدهای آلی، آنزیم‌های مفید و ترکیبات املاح و قندهای موسوم به «مونوساکاریدها» است که خصوصیات و ترکیبات هر عسل و عطروطعم آن شدیداً وابسته به نوع مرتع و گیاهانی است که زنبور از آن‌ها شهد می‌گیرد.
در این رابطه با توجه تنوع گیاهی فوق‌العاده ایران و چهارفصل بودن کشور و گوناگونی مراتع، اگر بخواهیم به‌صورت حرفه‌ای روی عسل‌های تک‌گل کارکنیم. حتماً باید با توجه بهروش‌های مختلف، نظیر تجزیه‌وتحلیل گرده گل یا استفاده از روش بررسی خواص فیزیکو شیمیایی عمل کنیم و وقتی عسل دقیقاً شناسایی می‌شود که از چه گل‌هایی شهد گرفته، می‌توان به‌صورت تخصصی مورداستفاده دارویی قرار گیرد.
باید از پتانسیل کشورمان در تنوع گونه‌های عسل تک‌گل و تأثیر آن بر بیماری‌ها استفاده کرد و این زمینه قابلیت شناساندن عسل‌های متنوع و دارویی ایران به جهان و توسعه صنعت زنبورداری کشور را دارد.
این مجموعه فعالیت اولیه خود را از سال 1395 با صادرات عسل‌های طبیعی مختلف به کشورهای حوزه خلیج‌فارس آغاز کرده است. پس‌ازآن در سال 1397، برند تجاری بین‌المللی های گرین (Hi Green) با مدیریت بنده ثبت‌شده است و رسماً فعالیت این مجموعه باهدف ارائه برندی از عسل طبیعی ایران در داخل و خارج کشور آغاز شد.
این مجموعه پس از تجربه فراوان درزمینه کیفیت عسل، تولید و خرید از زنبورداران صادق و حذف واسطه‌ها، توانسته عسل‌هایی باکیفیت بالا و استاندارد در ایران و نقاط مختلف جهان و البته باقیمت مناسب به مشتریان ارائه دهد.
همچنین این مجموعه برای اولین بار در ایران، برگه آزمایش را به همراه عسل مربوطه جهت شفاف‌سازی و راحتی خیال مشتریان عزیز ارائه می‌دهد. لذا کیفیت عسل‌های تحت این برند چه از طریق آزمایشگاه‌های معتبر داخل و چه خارج کشور قابل تائید و پیگیری است./
