به گزارش پایگاه خبری صنعت زنبورداری ایران، یک پژوهشگر و محقق زنبورعسل با انتقاد از اینکه ایران با داشتن عنوان سومی در تولید عسل جهان، متأسفانه در صادرات این محصول در جایگاه 36 دنیا قرار دارد، گفت: این چالش بزرگ باید به‌دقت آسیب‌شناسی شود تا صنعت زنبورداری به‌عنوان صنعتی شفابخش و مؤثر در توسعه پایدار بتواند جایگاه اصلی خود رسیده و منزلت زنبورداران و شاغلین در بخش تولید عسل حفظ و احیا شود.
بهزاد رفاهی در گفتگو با عسلنا، عدم گرید بندی کیفی محصولات زنبورعسل بر اساس شاخص‌های کیفی و سلامت و نبود اطلاعات دقیق از بازارهای خارجی به جهت ارجحیت نوع عسل در هر کشوری به لحاظ طعم، رنگ، بو و مشتری‌پسندی منطبق بر بازار هدف را دو عامل مهم و کلیدی در آسیب‌شناسی عدم صادرات موفق ایران در صنعت تولید عسل توصیف کرد.
وی پیشنهاد کرد: در قالب یک طرح تحقیقات بازار در زمینه اولویت‌ها و استانداردهای ملی بازار عسل و مشتری‌پسندی، استراتژی عرضه عسل در کشورهای صادراتی مشخص شود و دقیقاً بدانیم که چه نوع عسلی با چه بسته‌بندی در چه اوزان و با کدام ویژگی‌ها باید تهیه و صادر شود.
به گزارش عسلنا، این کارشناس صنعت زنبورداری، اهمیت به اولویت‌های منطقه‌ای در خرید عسل بسیار راهگشایی مهم عنوان کرد و ادامه داد: به‌طور مثال در کشورهای حاشیه خلیج عسل‌های کُنار و زرشک و ترنجبین و در کل عسل‌های تیره طرفدار بیشتری در مقایسه با عسل‌های روشن دارد که این باید در دستور کار تولیدکنندگان عسل صادراتی قرار بگیرد و یک بازاریابی منطقه‌ای و جهانی مبتنی بر سلایق مشتریان بازار هدف بر تولید داخلی حاکم باشد.
خام فروشی و بی‌اطلاعی متولیان دولتی صادرات عسل
رفاهی، عدم فرآوری محصولات زنبورعسل و خام فروشی را مشکل دیگری در عرصه زنبورداری و تولیدات محصولات و فرآورده‌های این حشره مفید دانست و اظهار کرد: عرضه عسل در قالب محصولات تحقیق و توسعه‌ای همچون انواع شامپو، پماد، لوسیون و یا پماد سوختگی و یا ژل رویال به‌صورت قرص و کپسول می‌تواند زمینه توسعه بازار را فراهم کند.
وی عدم شناخت دقیق و علمی عسل و محصولات زنبورعسل در دستگاه‌های متولی صادرات به‌ویژه سازمان دامپزشکی جهت صدور مجوزهای گمرکی و صادراتی عسل‌های باکیفیت و جلوگیری از صادرات عسل‌های بی‌کیفیت که به اعتبار عسل ایران ضربه میزند را نیز یک عامل حیاتی قلمداد کرده و افزود: آشنایی این کارشناسان با پروتکل‌های جهانی صادرات مواد غذایی و حتی برگزاری دوره‌های آموزشی و مشاوره گرفتن از تجار باتجربه و ترتیب بازدیدهای برون‌مرزی از مبادی صادرات کشورهای موفق، از راهکارهای بالا بردن کیفیت سرویس‌دهی متولیان دولتی صادرات است.
عدم تخصیص مشوق‌ها و بوروکراسی حاکم، عوامل کاهش رغبت صادرات
داور علمی کنگره‌های جهانی زنبورعسل، نبود مشوق‌های صادراتی برای بازرگانان و تاجران و وجود موانع فراوان و بوروکراسی حاکم را سبب عدم تمایل تجار و صادرکنندگان برای ورود به این بخش دانست و بیان کرد: باید با راهکارهای اقتصادی مطلوب، تضمین سرمایه‌گذاری به وجود آید و برای تجار تسهیلاتی ایجاد شود که بدون دغدغه و با حذف کاغذبازی‌ها و حساسیت‌های بی‌مورد، بتوانند با طیب خاطر و در آسودگی به رتق‌وفتق امور صادرات عسل و فرآورده‌های زنبورعسل بپردازند.
وی عدم مزیت رقابتی عسل ایران با سایر عسل‌های صادراتی ازنظر قیمت در سطح جهانی را عامل مهم دیگری در بی‌توفیقی صادرات عسل ایرانی قلمداد کرده و افزود: باید به جهت افزایش بهره‌وری کم و سرانه تولید پایین عسل به ازای هر کلنی در ایران چاره‌اندیشی و آسیب‌شناسی علمی صورت گرفته و برنامه کاربردی و عملیاتی برای حل این مشکل ترسیم شود.
میانگین بازده پایین کلنی‌های ایرانی و صادرت محصول بی‌کیفیت
به گزارش عسلنا، رفاهی تأکید کرد: متوسط تولید عسل به ازای هر کلنی در ایران در حدود ۱۱ کیلو است، درحالی‌که متوسط دنیا ۲۵ کیلو و در چین ۵۵ کیلو و در کانادا در حدود ۴۰ کیلوگرم است که این خود سطح مزیت رقابتی ایران در صادرات را پایین می‌آورد.
وی با تأسف از صادرات عسل‌های تغذیه‌ای و بی‌کیفیت به قیمت‌های پایین در ترکیه و کشورهای عربی، گفت: این اشتباه بزرگ، اعتبار عسل ایران را به‌شدت کاهش داده و معمولاً نگرش مثبتی در این کشورها نسبت به عسل ایران وجود ندارد.
این عضو انجمن علمی زنبورعسل ایران، عرضه و فروش کلی عسل ایران توسط شرکت‌ها به ازای هر کیلو را حداکثر ۵ دلار ارزیابی کرد درحالی‌که اداره بازرگانی و گمرک قیمت هر کیلو عسل را ۷ دلار در نظر می‌گیرد و بازگشت ارز به ازای هر کیلو ۷ دلار محاسبه می‌شود که این اختلاف ۲ دلاری جهت برگشت ارز صادراتی، معضل جدی صادرات اصولی عسل‌های ایران است مگر اینکه صادرات بهروش‌های غیرمعقول و با ریسک بالاتر انجام شود.
حتی بازار صادرات عسل به عراق هم در معرض تهدید است
به گزارش پایگاه خبری صنعت زنبورداری ایران، وی تلاطم سیاسی منطقه‌ای و نبود ثبات در بازار اقتصاد و روابط خارجی کشور را مادر همه مشکلات صدور عسل توصیف کرده و عنوان کرد: محدودیت‌های صادرات عسل به عراق در چند ماه اخیر ریشه در همین عامل داشته و فروش کلنی‌های زنبورعسل و آموزش زنبورداری به کردهای عراق در چند سال اخیر باعث تولید عسل در بخش‌های از کشور عراق شد که به جهت خودکفا شدن در بخش تولید عسل به سفارش اتحادیه زنبورداری محدودیت صادرات عسل ایران به عراق صورت گرفت.
رفاهی در پایان خاطرنشان کرد: متأسفانه خام فروشی از یکسو و خطاهای کاربردی مثل فروش کلنی‌ها به‌جای صادرات نیروی انسانی و عدم ارائه خدمات تخصصی ضابطه‌مند و مبتنی بر اصول تجاری تولید ثروت، سبب شده حتی از بازارهای ثابت و پایه‌ای صادرات عسل ایران نیز کاسته شود./
