به گزارش پایگاه خبری صنعت زنبورداری، در بخش اول این گفتگو به‌تفصیل به معرفی پرنده زنبورخوار و گستره زیستی آن پرداختیم و در خصوص نظرات کارشناسان محیط‌زیست که معتقد به مدارای زنبورداران با این پرنده هستند و راه‌های پیشنهادی آن‌ها برای کاهش زیان زدن این پرنده به کلنی‌ها نوشتیم.
همچنین در بخش اول این گفتگو مهندس مهدی اخوان مقدم در خصوص دغدغه‌های زنبورداران در مورد مرغ زنبورخوار و زیان‌های قابل‌توجه این پرنده به کلنی‌های زنبورعسل گفتند.
این پژوهشگر و کارشناس ارشد زنبورداری معتقد است: باید چاره‌ای بیندیشیم و این مشکل را نه به‌صورت درمان مقطعی بلکه به‌طور اصولی حل کنیم. دعوت به یک هم‌اندیشی و بررسی راهکارهای مختلف ارائه‌شده و انتخاب بهترین مسیر و اینکه این هم‌اندیشی از کجا باید شروع شود و کدام مسیر را طی کند، می‌تواند گره‌گشای حل این مشکل باشد.
این مدرس زنبورداری بابیان اینکه مشکل اصلی این است که ما در قضایای این‌چنینی خیلی به‌صورت صفر و یک و سیاه‌وسفید به داستان نگاه می‌کنیم و دچار افراط‌وتفریط می‌شویم، اظهار کرد: این مسائل به‌سادگی نسخه یکسان ندارند و راحت نمی‌شود برایشان چاره‌جویی کرد. باید جوانب مختلف را بررسی کرد و در یک سطح آستانه و متعادل همه امور را اصلاح و تأمین کرد و نمی‌شود چیزی را به‌راحتی نابود کرد یا چیزی را نگه داشت.
ایشان در بخش اول گفت‌وگو همچنین خاطرنشان کرد: این پرنده بی‌محابا و دارد با وسعت زیادی به زنبورستان‌ها ضربه می‌زند، در فصل جفت‌گیری ملکه وارد زنبورستان می‌شود و ملکه‌ها را شکار می‌کند و کلنی را عملاً نابود می‌کند و وقتی سایه مرغ زنبورخوار بر زنبورستان می‌افتد، زنبورها از تحرک و پرواز اجتناب می‌کنند.
اینک ادامه این گفت‌وگو را باهم مرور می‌کنیم:
پایداری و تعادل جمعیت نیاز اصلی بقای اکوسیستم مراتع
به گزارش عسلنا، این کارشناس ارشد زنبورداری، با طرح این سؤال برای منتقدان برخورد با مرغ زنبورخوار که آیا خودتان می‌توانید یک سوسک یا عنکبوت را در منزلتان تحمل‌کنید؟ گفت: اگر می‌توانند تحمل کنند، حق‌دارند به ما بگویند با این آفت جدی و زیان‌بخش برخورد نکنیم و تحمل‌کنیم.
اخوان مقدم افزود: وقتی در خصوص کنترل جمعیت و میزان نرمال جمعیت زنبورها و مرغان زنبورخوار صحبت و اصرار می‌کنیم، برای این است که وقتی جمعیت در حال تعادل باشد این پرندگان به‌عنوان شکارچی طبیعی می‌توانند، آفت‌ها را کنترل کنند و وقتی این کار صورت پذیرد مرتع‌ها، وضعیت بهتری پیدا می‌کنند و گل و گیاهان وضعیت پایداری دارند و وقتی این وضعیت پایدار باشد، غذای زنبورها و شغل زنبورداری پررونق و پایدار است.
وی ادامه داد: زنبورخوار در شرایط تعادل طبیعت و وضع نرمال جمعیت آن‌ها، می‌تواند مفید باشد، از آفات تغذیه کند و شاید چند زنبور هم بخورد، ولی زیان جدی به زنبورستان نمی‌زند، صحبت ما درباره کنترل زنبورخوار مانند کنترل آفات و کنه نیست، ما مقابل آفاتی مثل کنه، محکم می‌ایستیم و با هر ابزاری مبارزه می‌کنیم، ولی در برابر مرغ زنبورخوار هدف ما رساندن جمعیت آن‌ها به تعادل است. هدف ما نسل‌کشی این پرندگان نیست چراکه اکوسیستم برهم‌خورده و سبب افزایش دیگر آفات می‌شود.
زنبورخوار در شرایط تعادل جمعیت می‌تواند مفید باشد
این پژوهشگر در ادامه اظهار کرد: در مورد زیادشدن مرغان زنبورخوار، نظراتی وجود دارد که باید کارشناسان این امر بدان بپردازند، مثلاً برخی صاحب‌نظران محیط‌زیست معتقدند که علت افزایش تعداد مرغان حشره‌خوار، نابودی زیستگاه‌های پرندگان شکاری و کاهش جمعیت آن‌هاست که این به نظر درست و معقول است، ولی صلاحیت اظهارنظر علمی در این زمینه با کارشناسان محیط‌زیست و اکوسیستم و جانورشناسان است.
وی تأکید کرد: برای این کار ابتدا باید مشکل به‌درستی شناخته شود و در مرحله بعد راه‌حل‌های منطقی و علمی درست که کمترین هزینه را برای طبیعت و انسان‌ها دارد را برگزید.
به گزارش عسلنا، اخوان مقدم در خصوص نقش تشکل‌ها، دولت و سازمان محیط‌زیست گفت: نقش این واحدها در اینجا پررنگ است که باید بنشینند و عوامل این افزایش جمعیت و زیان‌ها و هزینه‌های آن را برآورد کنند و بهترین روش کنترل را انتخاب کنند و در این مسیر با تشکل‌ها و اتحادیه‌های زنبورداری نیز که متحمل خسارت و در معرض خطر هستند نیز مذاکره و مشورت شود.
سود و زیان مرغ زنبورخوار باید به‌دقت بررسی شود
وی اضافه کرد: این وسط باید دقیقاً مشخص شود که پرنده زنبورخوار چقدر دارد به صنعت زنبورداری خسارت وارد می‌کند؟ همچنین به‌صورت علمی محاسبه شود که این پرنده چه منافعی برای طبیعت و اکوسیستم دارد. مثلاً آیا باوجود مرغ زنبورخوار، میزان آفت‌ها و مصرف سموم کم شده یا خیر؟
وی ادامه داد: آیا این پرنده در سازوکار کشاورزی کشور، تغییر ملموسی گذاشته یا نه؟ پاسخ ما زنبورداران این است که تغییر زیادی باوجود افزایش این پرندگان حس نمی‌شود و چیزی که دیده می‌شود تنها ایجاد خسارت هنگفت به زنبورستان‌های کشور است.
این پژوهشگر با بیان اینکه، باید دقیقاً محاسبه شود که این خسارت چقدر است و با کنترل جمعیت این پرندگان این خسارات چه میزان برگشت‌پذیر بوده و جبران می‌شود، عنوان کرد: باید بررسی شود، همان‌گونه که گاهی مصوباتی برای کنترل قانونمند جمعیت برخی گونه‌ها مثل گرازها وضع‌شده، آیا این مورد مشابه برای پرندگان زنبورخوار هم قابل‌اجرا است؟
اخوان مقدم افزود: باید میزان خسارت شغلی این پرنده به زنبورداران بررسی شود و ببینیم چه روش‌های علمی برای کنترل این‌گونه پرندگان وجود دارد. پس از بررسی دقیق و پاسخ علمی به این سؤالات مشخص می‌شود که آیا زنبوردار محق است یا نه و به چه میزان و با چه روشی و توسط چه نهاد و ذیل چه قانونی می‌توان این پرندگان را کنترل کرد و اگر زنبوردار چنین حقی ندارد پس باید با زنبورخوار نیز مثل سایر جانوران رفتار کند.
دانشگاه‌ها برای معضل مرغ زنبورخوار و زیان زنبورستان‌ها پژوهش کنند
وی بیان کرد: در مورد جانوران حفاظت‌شده و حیات‌وحش که اجازه کنترل آن‌ها داده نشده مثلاً حمله خرس و پلنگ به دام‌ها، دولت زیان دامداران را در هنگام حمله پرداخت می‌کند، ولی اجازه کنترل و حمله به این حیوانات را نمی‌دهد، پس در مورد پرنده زنبورخوار هم اگر اجازه کنترل و مقابله به صلاح نباشد، دولت باید برای زیان‌های زنبورستان‌ها چاره‌جویی کند.
به گزارش عسلنا، این مدرس زنبورداری ادامه داد: وقتی از کارشناسان ذی‌صلاح کمک می‌خواهیم و تقاضا داریم در این مورد ورود پیدا کنند، علاوه بر اساتید محیط‌زیست و جانورشناسی باید از اتحادیه‌ها و اساتید دانشگاهی حشره‌شناسی و انجمن‌های علمی بخواهیم، در کرسی‌های استادی زنبور شناسی و پایان‌نامه‌ها و پروژه‌ها بر روی این مسئله به خروجی‌های علمی مفید برسند.
اخوان مقدم در خاتمه خاطرنشان کرد: باید با مراحل ذکرشده و برنامه‌ریزی دقیق بر پایه مستندات علمی به یک نتیجه و راهکار مفید، کاربردی و عملی برای حل مشکل خسارات تحمیل‌شده توسط پرنده زنبورخوار بر زنبورستان‌ها برسیم.
