دما از مهمترین عوامل تاثیر گذار محیطی بر روی ویژگی‌های زیستی حشرات می‌باشد. آگاهی از میزان تاثیر این عوامل، ما را در درک بهتر علل تغییرات صفات زیستی جمعیت یاری می‌نماید. به منظور بررسی تاثیر دما بر روی سن تخم‌ریزی، سن جفتگیری و سن بلوغ ملکه‌های زنبورعسل مطالعه‌ای در دو اقلیم متفاوت بوشهر و کرج در سال 1392 انجام شد. بدین منظور 100 کلنی در منطقه گرمسیری بوشهر با اقلیم خشک با زمستان معتدل و تابستان خیلی گرم و 30 کلین در منطقه کرج با اقلیم نیمه خشک با زمستان سرد و تابستان معتدل مورد ارزیابی قرار گرفتند.
مقایسه میانگین بین زنبوران منطقه بوشهر و کرج با استفاده از آزمون t-test از لحاظ صفات مورد بررسی نشان داد که اختلاف معنی داری بین دو گروه آزمایشی مورد مطالعه از لحاظه صفات مرود بررسی وجود دارد. (p<0.001) سن بلوغ، سن جفتگیری و سن تخم ریزی در منطقه کرج به ترتیب 63/6، 91/7 و 26/12 روز در منطقه بوشهر به ترتیب 21/5، 83/6 و 3/8 روز برآورد گردید.
دراین مطالعه مجموع حرارت موثر برای سن بلوغ، سن جفتگیری و سن تخم ریزی به ترتیب در کرج 58/92، 09/111 و 16/182 روز درجه و در بوشهر 60/6، 18/79 و 15/94 روز درجه بدست آمد که مقایسه میانگین بین دو گروه اختلاف معنی داری را بین آن‌ها نشان داد (p<0.01). به طور کلی نتایج حاصل از این تحقیق حاکی از این است که با تغییر دمای هوا، سن تخم ریز، سن بلوغ و سن جفت گیری ملکه‌های زنبورعسل به طور معنی داری تغییر می‌کند بطوریکه با افزایش دمای محیط و خشکی هوا سن بلوغ، سن جفت گیری و سن تخم ریزی ملکه زنبورعسل کاهش یافته و مجموع حرارت موثر برای آن‌ها کاهش می‌یابد.
عین‌الله سیفی
