زنبورهای عسل در طی فعالیت جستجوگری خود در مزارع با آلوده کننده‌های مختلفی مانند آفت‌کش‌ها مورد تهدید قرار می‌گیرند. اثرات مخرب آفت‌کش‌ها روی زنبورهای عسل فقط محمدود به مرگ و میر نبوده و باعث رفتارها و عملکرد غیر عادی نیز می‌گردند. همچنین، استفاده طولانی مدت از آفت‌کش‌ها باعث توسعه مقاومت در آفات شده است. اخیرا نانوتکنولوژی به عنوان ابزار امیدوار کننده‌ای در مدیریت آفات مطرح شده است. مطالعات اندکی به بررسی اثرات فیزیولوژیکی نانو ذرات استفاده شده علیه آفات روز زنبورهای فعالی در مزارع پرداخته‌اند. در مطالعه حاضر، به یافتن اثرات سوء نانو ذرات اکسید (ZnO_NPs)روز محتوای پروتئین، DNAو RNAدر تخمدان‌ها و اجسام‌چربی وزنبورهای عسل پرداخته شده است. سمیت ۵ غلظت از ZnO_NPs ۳، ۵، ۱۰، ۱۵ و ۲۰ میلی‌گرم بر لیتر که قبلا سمیت برای شته کلزا سمیت داشتند روی زنبورهای جستجوگر از طریق روش خوراکی مطالعه شد. زنبورها بطور تصادفی در تابستان ۱۳۹۶ جمع آوری و تغذیه شدند. قبل از تیمار، زنبورها برای ۵ ساعت گرسنه نگه داشته و سپیس به گروه ۶ ( ۱۰ زنبور در هر گروه، با ۳ تکرار) تقسیم شدند. هر گروه بطور جداگانه در داخل قفس‌های آزمایشی قرار داده شدند. ظرف تغذیه( لوله فالکون) در بالای هر قفس آزمایشی قرار داده شد. گروه شاهد فقط با محلول شکر تغذیه شدند. مقدار پروتئین با روش کوماسی بلو اندازه گیری و جذب آن در nm۶۷۰ خوانده شد. مقدار پروتئین در نمونه‌های آزمایشی با استفاده از منحنی استاندارد محاسبه شد. برای اندازه گیری مقدار RNAاز اورسینول و منحنی استاندارد براساس جذب نوری خوانده شده در nm۶۷۰ استفاده گردید. مقدار DNAنیز با استفاده از منحی استاندارد آن و جذب نوری nm۵۹۵ تعیین شد. نتایج نشان داد که مقادیر پروتئین کل، DNAو RNA در تخمدان‌ها و اجسام چربی زنبورهای تیمار شده بطور معنی داری با افزایش غلظت ZnO_NPsکاهش یافتند که بیان کننده توقف ساخت پروتئین، DNA و RNA می‌باشد. پس از تیمار ZnO_NPs ، کاهش مقدار RNAمی‌تواند بعلت توقف بیان یا افزایش تجزیه آن باشد. کاهش مقدار RNA و تجزیه پروتئینی نیز می‌تواند باعث کاهش محتوای پروتئین گردند. یافته‌های این پژوهش تاکید کردند که ZnO_NPs عامل سمیت ژنی قوی برای آسیب رساندن به DNAزنبورهای عسل هستند. مطالعات بسیاری نشان داده‌اند که بین آسیب DNAو فرایندهای فیزیولوژیکی مستقل ارتباط مستقیمی وجود داشته که باید در آینده مطالعه کردند.
نجمه صاحب‌زاده
