مگر عسل طبیعی هم شکرک می زند؟

یکی از دغدغه هایی که بسیاری از افراد با دیدن شکرک زدن عسل از خودشان می پرسند، این است که مگر عسل طبیعی هم شکرک می زند؟ در واقع این افراد با دیدن عسل شکرک زده گمان می کنند تمام هزینه هایی که برای پیدا کردن و خرید عسل طبیعی انجام داده اند، از دست رفته است.

احتمالا برای شما هم پیش آمده که این اتفاق را دیده باشید. حس بسیار بدی است اگر فکر کنیم که عسل خریداری شده تقلبی یا مصنوعی است. این در حالی است که در بسیاری از کشورهای دنیا، این حس کاملا متفاوت است. در واقع در بسیاری از فرهنگ ها، عسل باکیفیت عسلی است که شکرک بزند! اصلا اصطلاح شکرک زدن تنها در فرهنگ ایران وجود دارد و مردم دیگر کشورها این اتفاق را متبلورشدن بلورهای عسل می نامند.

بله درست حدس زدید! ما اشتباه فکر می کنیم. به علت اسم گذاری غلط بر روی پدیده ای کاملا طبیعی در عسل طبیعی، به اشتباه گمان می کنیم یکی از نشانه های اصلی شناخت عسل طبیعی، نشانه ای برای تقلبی بودن عسل است. در این مطلب در مورد این موضوع صحبت خواهیم کرد.

شکرک زدن عسل، راهکاری برای تشخیص

یکی از عواملی که باعث می شود شما مطمئن شوید عسل خریداری شده، مصنوعی نیست و توسط زنبورعسل تولید شده است، شکرک زدن آن است. البته نمی توانیم بگوییم عسلی که شکرک نمی زند، طبیعی نیست؛ اما عسلی که شکرک بزند، قطعا مصنوعی نخواهد بود. در واقع عسلی که در تولید آن زنبورعسل دخالت داشته است، امکان شکرک زدن دارد. در نتیجه اگر عسل شکرک زد، می تواند عسل طبیعی یا تقلبی باشد.

لطفا عسل طبیعی نخرید!

بهتر است دقیق تر صحبت کنیم. در عسل تولید شده توسط زنبورعسل، به دلایل مختلفی ممکن است تبلور بلورهای درون عسل اتفاق بیافتد. این موضوع در برخی عسل های تک گل به چند ساعت یا چند روز پس از برداشت از کندو اتفاق می افتد و در برخی عسل های دیگر ممکن است تا چند سال هم ایجاد نشود.

چرا عسل طبیعی شکرک می زند؟

حالا که به این موضوع پی بردیم که عسل طبیعی شکرک می زند یا به طور دقیق تر ممکن است بلورهای آن متبلور شوند، بد نیست کمی هم در مورد علت این اتفاق طبیعی بدانیم. قطعا دلایل زیادی برای این موضوع وجود دارد و همین دلایل باعث تفاوت زمان شکرک زدن عسل های مختلف می شود.

جامد شدن قند موجود در عسل

علت اصلی که باعث ایجاد این ویژگی در عسل طبیعی شده است، جامد شدن یا همان متبلور شدن بلورهای عسل است. همانطور که می دانید مواد قندی موجود در عسل طبیعی متنوع و فراوان هستند. همین مواد قندی به دلایل مختلفی، متبلور شده و جامد می شوند. در این شرایط ما ایرانی ها اصطلاحا می گوییم عسل شکرک زده است.

بشنویم: پادکست زنبورانه - نگاهی گذار به عسل طبیعی

در واقع علتی که باعث می شود عسل طبیعی شکرک بزند، اشباع بودن محلول قندی عسل است. در واقع میزان مواد قندی در عسل طبیعی، سهم زیادی در مایع عسل دارد. در نتیجه تمایل این محلول به متبلور شدن زیاد است. حال بسته به نوع عسل و نوع شهدی که زنبورعسل از آن نوشیده، ممکن است این علاقه به متبلور شدن متفاوت باشد.

نوع شهد گیاهان

برخی از عسل ها مثل عسل یونجه یا عسل آفتابگردان که از عسل های محبوب در ایران به شمار می روند، خیلی زود شکرک می زنند. عسل پنبه و عسل شبدر نیز ازجمله عسل هایی هستند که زمان متبلور شدن آن ها کوتاه است. در مقابل عسل اقاقیا که گلوکز کمتری دارد، خیلی دیر شکرک می زند و ممکن است حتی در 4 سال بعد از برداشت نیز ذره ای متبلور نشود.

عسل تک گل چیست؟ آنچه باید در مورد انواع عسل بدانید

این یعنی نقش مستقیم شهد گل ها در سرعت تبلور عسل طبیعی که باید به آن توجه شود. به همین علت است که در عسل های چند گیاه، تفاوت زیادی بین مدت زمان مورد نیاز برای تبلور وجود دارد. این موضوع به ترکیب انواع شهد در این عسل ها وابسته است و ربطی به میزان ساکاروز و... ندارد. در واقع این ساکاروز نیست که باعث تبلور در عسل می شود؛ بلکه گلوکز و مجموعه مواد قندی موجود در عسل این پدیده را ایجاد می کنند.

آنزیم دیاستاز و آمیلاز

بسیاری از اندیشمندان بر این باور هستند که وجود نوعتی آنزیم که تنها توسط زنبور عسل تولید می شود، علت اصلی این موضوع است که عسل طبیعی قادر به متبلور کردن ذرات قندی موجود درون خود است. این دانشمندان آنزیم دیاستاز یا آمیلاز را عامل تبلور عسل طبیعی می دانند. به همین علت است که عسل مصنوعی شکرک نمی زند؛ چراکه در آن زنبور عسل هیچ نقشی نداشته و در نتیجه این آنزیم درون آن وجود ندارد.

وجود ذرات جامد در عسل

یکی از مهمترین عواملی که کمک می کند تا تبلور در مواد اشباع شکل گیرد، حضور مواد جامد غیرمحلول در مایع است. در عسل طبیعی نیز اگر مواد جامدی مثل گرده گل بیشتر باشد، احتمال متبلور شدن افزایش پیدا می کند. در عسل طبیعی مقداری گرده گل موجود در کندو وجود دارد. هرچه این میزان بیشتر باشد، احتمال شکرک زدن نیز افزایش پیدا می کند.

گرده گل چیست و چگونه تولید می شود؟

قدیمی بودن قاب کندو

از جمله عوامل جانبی که تجربه نشان داده در سرعت شکرک زدن عسل موثر است، قدیمی بودن قاب کندوها است. علت این موضوع این است که هرچه قاب کندو قدیمی تر باشد، احتمال وجود مواد خارجی در عسل بیشتر شده و کار تبلور سریع تر انجام می شود.

 این یکی از توصیه ها به زنبوردارانی است که مشتریانشان با شکرک زدن سریع عسل مشکل دارند. به ویژه زنبوردارانی که عسل یونجه یا عسل آفتابگردان تولید می کنند، بهتر است به این موضوع توجه ویژه ای داشته باشند.

شما هم می توانید زنبوردار شوید

نحوه نگهداری عسل

یکی از پارامترهایی که نقش مهمی در سرعت متبلور شدن عسل دارد، نحوه نگهداری از عسل است. دمای محیط بسیار مهم بوده و احتمال شکرک زدن را بیشتر یا کمتر می کند. گفته می شود اکثر عسل ها در دمای زیر 5 درجه و بالای 25 درجه سرعت تبلور پایینی دارند. در نتیجه اگر عسل در بین دمای 5 تا 25 درجه قرار گیرد، احتمال شکرک زدن آن بیشتر می شود. برخی دمای 14 درجه را بهترین دما برای تبلور عسل می دانند؛ اما این دما برای همه عسل ها درست نیست.

سخن آخر

از خرید عسل شکرک زده نگران نشوید! وقتی عسلی شکرک بزند، احتمال طبیعی بودن آن زیاد است. البته فراموش هم نکنید که اگر عسل شکرک زد، دلیل قطعی برای طبیعی بودن آن نیست؛ اما مشخص خواهد شد که عسل مصنوعی نیست و زنبورعسل در تولید آن نقش ایفا کرده است.

اگر تجربه ای در مورد خرید عسل شکرک زده داشته اید یا عسلی را خریداری کرده اید که بعد از مدتی شکرک زده، حتما از طریق نظرات همین پست با ما در میان بگذارید.