در بدن انسان 9 عدد غده وجود دارد که ترشح هورمون برای اداره اعمال مختلفی را انجام می دهند. یکسری از این غدد ترشحات خود را به داخل جریان خون می ریزند و به غدد درون ریز معروف هستند. عده ای دیگر مثل غدد بزاقی و کبد ترشحات خود را به خارج از خون می ریزند. به عنوان مثال کبد ترشحات هورمونی خود را به داخل دستگاه گوارش می ریزد.
تیروئید یکی از غدد است که البته بیماری های مختلفی مثل کم کاری تیروئید، پرکاری تیروئید، سرطان تیروئید و... به سراغش می آید. در این مطلب قصد داریم به معرفی بیماری کم کاری تیروئید و روش های درمان آن بپردازیم. یکی از بهترین مواد تاثیر گذار بر روی تیروئید گرده گل است که می تواند به بهبود کم کاری تیروئید نیز کمک کند. در انتهای همین مطلب به صورت خلاصه به روش درمان کم کاری تیروئید با استفاده از گرده گل خواهیم پرداخت.
کوتاه در مورد انواع غده در بدن انسان
شاید بد نباشد قبل از اینکه به غده تیروئید بپردازیم، 9 غده بسیار مهم و اثرگذار در بدن را نام ببریم و به صورت مختصر با هر کدام آشنا شویم.
غدد بدن شامل موارد زیر هستند:
- هیپوتالاموس: وظیفه این غده کنترل غده هیپوفیز است.
- هیپوفیز: دو هورمون مهم آنتی دیورتیک برای حفظ توازن آب بدن و اکسی توسین برای تحریک انقباضات رحمی و زایمان و تولید شیر در مادر را ترشح می کند. همچنین فعالیت غده تیروئید، ادرنال و غدد تناسلی را تنظیم می کند.
- لوزالمعده: تولید هورمون های انسولین و گلوکاگون برای حفظ قند خون را به عهده دارد.
- آدرنال: هورمون های ترشح شده این ناحیه دو عملکرد دارند، یکی بر روی توازن نمک و آب بدن تاثیر دارد و دیگری در مواجه با استرس، فشارخون و ضربان قلب را بالا می برد.
- غدد تناسلی: در مردان این غدد بیضه ها هستند و در بانوان، تخمدان ها را تشکیل می دهد.
- تیموس: این غده نقش مهمی در تولید لنفوسیت تی دارد و به همین دلیل در سیستم ایمنی بدن بسیار مهم است.
- پینه آل: این غده تنظیم چرخه خواب و بیداری و در حقیقت ساعت داخلی بدن را در اختیار دارد.
- تیروئید: هورمون های این غده نقش مهمی در سوخت و ساز بدن دارد همچنین در رشد و نمو بدن کودکان نیز تاثیر مستقیم دارد.
- پاراتیروئید: هورمون ها این غده نقش موثری در تنظیم سطح کلسیم خون دارند.
آشنایی ساده و کوتاه با غده تیروئید
غده تیروئید در قسمت جلوی گردن قرار دارد و متشکل از دو لوب است. این دو لوب در دو طرف نای قرار دارند و پل کوچکی آن ها را به هم وصل می کند که ایسموس نام دارد. این غده دو هورمون تیروکسین و تری یودوتیرونین را ترشح می کن که در ادامه به عملکرد آن ها در بدن پرداخته می شود. هورمون تیروکسین حاوی چهار عدد اتم ید است و به همین دلیل به آن T4 می گویند. هورمون دیگر یا تری یدوتیرونین شامل سه اتم ید است و T3 نامیده می شود. هورمون T4 در بدن بهT3 تبدیل می شود و در نهایت فعالیت های بیولوژیکی بدن را بر عهده دارد. این هورمون متابولیسم بدن را تحت تاثیر قرار داده و بهتر بگوییم، سرعت عملکرد سلول های بدن را تنظیم می کند. به علت زیادی ترشح این هورمون یا کم ترشح شدن آن در بدن بیماری به وجود می آید که در ادامه به آن ها اشاره خواهیم کرد.
بیماری های تیروئید
همانطور که بیان شد، تیروئید ممکن است به بیماری های مختلفی دچار شود. با این حال از بین تمامی این بیماری ها، 2 بیماری تیروئید بسیار رایج است. کم کاری و پرکاری تیروئید.
پر کاری تیروئید
در صورت ترشح بیش از حد هورمون های تیروئید، بیماری پر کاری تیروئید حاصل می شود. در این عارضه، فعالیت سلول ها و ارگان های بدن افزایش پیدا می کند که از آن جمله می توان به افزایش ضربان قلب، افزایش دفعات دفع ادرار و گاها اسهال اشاره کرد.
در این حالت کاهش وزن، اضطراب، سوزش چشم ها و عدم تحمل گرما علائمی هستند که بیمار از آن ها شکایت می کند. این عارضه می تواند منجر به زودرنج و پرخاشگر شدن افراد هم بشود. شدت تعرق در این افراد بالا است و اشتهای زیادی به غذا دارند ولی در عین حال وزنشان زیاد نمی شود چون سوخت و سار بدنشان بیش از حد نرمال است. گاها ریزش مو در این اشخاص بیشتر شده و حتی ممکن است حالت چشمشان بیرون زدگی پیدا کند و حتی حرکات چشم محدود شده و دردناک گردد.
کم کاری تیروئید
در این حالت غده تیروئید دیگر نمی تواند هورمون کافی تولید نماید و به عبارتی دچار کم کاری می شود. شایع ترین علل ایجاد نارسایی یا کم کاری تیروئید اشکال در سیستم ایمنی خود فرد است که بیماری هاشیموتو نامیده می شود. در این بیماری سیستم ایمنی بدن غده تیروئید را به عنوان عامل مهاجم شناسایی کرده و به آن آسیب می رساند.
در زنان باردار هم ممکن است کم کاری تیروئید دیده شود. گرچه کمبود ید در بدن عامل اصلی ایجاد تیروئید کم کار است اما از علل دیگر آن مثل ارثی بودن یا بیماری در اثر جراحی و عوارض ناشی از درمان تیروئید پرکار نیز نمی توان چشم پوشی کرد.
در این مطلب به معرفی این بیماری مرتبط با غده تیروئید می پردازیم.
نشانه های تیروئید کم کار چیست؟
از مهم ترین نشانه های این بیماری می توان به کم حافظه شدن، خواب آلودگی مفرط، پف آلود بودن زیر چشم ها، خونریزی ماهیانه شدید و نامنظم، گواتر، نازایی، یبوست، عدم تحمل به سرما و اشتهای کم بیمار و ... اشاره کرد. البته چاقی نیز یکی از عوارض و نشانه های کم کاری تیروئید است؛ اما نمی توان از این علامت به تنهایی نتیجه گرفت که به کم کاری مبتلا شده ایم.
تشخیص کم کاری تیروئید
بهترین روش تشخیص کم کاری غده تیروئید، معاینه توسط پزشک و آزمایش و بررسی مقدار هورمون های T3,T4,TSH است. در صورت تایید بیماری توسط آزمایشات پاراکلینیک، پزشک داروی یدوتیروکسین را تجویز می نماید و رژیم غذایی خاصی را توصیه می نماید.
درمان کم کاری تیروئید
کم کاری تیروئید بیماری شایعی است که احتمال ابتلا به آن نیز زیاد است. در نتیجه باید سعی کنید در درجه اول از بروز آن جلوگیری کنید. بهترین راهکار برای جلوگیری از بروز این بیماری، اصلاح سبک زندگی به ویژه اصلاح خورد و خوراک است. علاوه بر این، در صورت بروز بیماری نیز بهتر است در کنار داروهای شیمیایی برخی پرهیزات و برخی داروهای تجویز شده در طب سنتی را نیز مصرف کنید تا روند درمان کم کاری تیروئید بهتر شود. گرده گل نیز یکی از این مواد طبیعی است.
توجه به ویتامین D
در بیماری هاشیموتو که در بالا به آن اشاره نمودیم، بیمار با کمبود ویتامین D روبه رو است. در نتیجه در کنار سایر داروها خوردن مواد غذایی حاوی این ویتامین توصیه می شود. ماهی سالمون، پرتقال و تخم مرغ و شیر سرشار از ویتامین دی هستند. گرده گل نیز یکی از مواد تامین کننده ویتامین D بدن است و به همین علت توصیه می شود برای درمان کم کاری تیروئید مصرف شود. البته از بین مواد طبیعی تولید شده توسط زنبور عسل، ژل رویال نیز در این زمینه می تواند به افراد درگیر با کم کاری تیروئید کمک کند.
تامین آهن و ید را جدی بگیرید
آهن از دیگر مواد لازم برای تولید هورمون های تیروئید است؛ لذا مصرف آن مخصوصا در خانم ها، کودکان و کسانی که به هر دلیلی کمبود آهن در بدنشان دارند توصیه می شود. همچنین عنصر ید عنصر لازم برای فعالیت صحیح غده تیروئید است. مواد غذایی دریایی، لبنیات و نمک ید دار حاوی مقادی بالایی ید هستند و حتما باید در این بیماری مصرف شوند. گرده گل دقیقا به دلیل غنی بودن از املاح معدنی به ویژه آهن برای درمان کم کاری تیروئید فوق العاده است.
درمان کم کاری تیروئید از دیدگاه طب سنتی
از دیدگاه طب سنتی کم کاری تیروئید از افزایش سردی و رطوبت بر روی غده تیروئید حاصل می شود. در نتیجه باید فرد بیمار از مصرف بیش از حد مواد غذایی سرد پرهیز نماید. خوردن مواد غذایی گرم مثل شیره انگور و ارده، تخم مرغ آب پز در وعده صبحانه توصیه می شود.
داروهایی مثل دمنوش اسطوخودوس و بابونه و گیاه پنج انگشت در درمان کمک کننده هستند. بهترین درمان های طب سنتی شامل استفاده از روغن های گرم سیاهدانه، بادام و کنجد در ماساژ است. بادکش گرم هم در بهبود بیماری بسیار کمک کننده است. در طب سنتی خوردن ماهی با ادویه های گرم مثل هل، میخک و دارچین توصیه می شود.
نقش گرده گل برای درمان کم کاری تیروئید
یکی دیگر از توصیه های طب سنتی برای درمان کم کاری تیروئید، مصرف منظم و روزانه گرده گل است. مصرف گرده گل به صورت روزانه کمک می کند تا بسیاری از کمبودهای بدن برطرف شده و در مقابل، میزان کارکرد تیروئید و تولید هورمون های مورد نیاز بدن نیز به حد نرمال برسد. گرده گل حاوی انواع مواد مورد نیاز بدن است و همین موضوع این ماده را برای درمان بسیاری از بیماری ها مثل کم خونی، کم کاری تیروئید و... مناسب کرده است. البته باید توجه داشته باشید که برای مصرف گرده گل، نظم در مصرف و مداومت روزانه در مصرف است که می تواند به شما برای غلبه بر این بیماری کمک کند.
پرهیزات را جدی بگیرید
در کنار توصیه به خوردن بعضی موارد غذایی در درمان بیماری تعدادی از مواد هم باید به عنوان پرهیز غذایی مطرح شوند. مصرف هرگونه مواد غذایی حاوی قندهای مصنوعی، شکر، نوشیدنی های کافئین دار، گلوتن، سویا و انواع کلم ها در این بیماری ممنوع است. غذاهای کنسروی و مصنوعی و فست فودها اکیدا ممنوع خواهد بود.
سخن آخر
برای درمان کم کاری تیروئید اصلاح سبک زندگی و مصرف برخی مواد طبیعی مثل گرده گل معجزه می کند. اگر از گرده گل به صورت روزانه استفاده کنید، احتمال ابتلا به این بیماری را نیز از خود دور کرده اید. پس بهتر است از همین امروز به برنامه غذایی خود مواد طبیعی مقابله کننده با کم کاری تیروئید از جمله گرده گل را اضافه کنید
در کل می توان عنوان کرد که مواد غذایی حاوی ویتامین های C,B,E و سبزیجات برگ سبز دار، انواع غذاهای حاوی پروتئین و فیبر و غلات سبوس دار در درمان این عارضه بسیار موثر هستند. در نتیجه باید تا جای ممکن با برنامه ریزی از این مواد طبیعی استفاده کرد.
