بره موم زنبورعسل صمغ درختان و گیاهان مختلفی از جمله کاج، صنوبر، تبریزی، چنار، گیالس، آلبالو و ... است که زنبوران چراگر آن را در سبدهای گرده خود جمع آوری نموده و در داخل کندو بعد از ترکیب آن با موم و بزاق خود به عنوان مادهای درزگیر و صیقل دهنده سطوح داخلی کندو، ضدعفونی سلول های مومی بعد از خروج نوزادان و قبل از تخم گذاری ملکه در آن ها و مومیایی نمودن لاشه مهاجمان تلف شده در داخل کندوها مورد استفاده قرار میدهند.
انسان از دیر باز با خواص دارویی بره موم آشنایی داشته و آنگونه که مشخص شده از 2000 سال پیش از بره موم به عنوان ماده ای ضدباکتریایی استفاده می‌کرده است.یکی از اثرات جالب توجه بره موم اثرات ضدباکتریایی آن روی باکتری های مختلف انسانی و دامی است و اکثر باکتری ها نسبت به عصاره های مختلف بره موم حساسیت داشته و در برخی موارد بره موم روی باکتری های مقاوم به آنتی بیوتیک های رایج مؤثر بوده است.
باکتری Paenibacillus larvae عامل بیماری مهلک لوک آمریکایی (American foulbrood )زنبورعسل است که هر ساله در نقاط مختلف جهان خسارات زیادی را به صنعت زنبورداری کشورها وارد می آورد. این باکتری گرم مثبت، متحرک و اسپوردار است و در مقابل شرایط نامساعد محیط بسیار مقاوم بوده و قادر است سالیان سال در محیط زنبورستان ها به صورت نهفته باقی بماند و به محض آماده شدن شرایط، رشد نموده و ضایعاتی را در زنبورعسل ایجاد نماید.
در حال حاضر آنتی بیوتیک های متعددی برعلیه بیماری لوک آمریکایی زنبورعسل استفاده می شوند ولی با توجه به عدم تأثیر آنها روی اسپور باکتری مذکور، درمان قطعی بیماری صورت نمی گیرد. از طرف دیگر چون باقی مانده ی مواد دارویی در فراورده های زنبورعسل خطراتی برای مصرف‌کنندگان این فراورده ها ایجاد می نمایند، لذا باید در پی یافتن راه ها و مواد دارویی مؤثر و کم خطری برای سلامتی انسان و زنبورعسل بود.
در این بررسی که در سال 1388 در نشریه دامپزشکی پژوهش و سازندگی به چاپ رسیده است، اثرات ضد باکتریایی بره موم زنبورعسل روی باکتری Penibacillus larvae لاروا عامل بیماری لوک آمریکایی زنبورعسل مورد مطالعه قرار گرفته است. برای انجام این بررسی ابتدا از تعدادی از زنبورستان های مناطق مختلف استان آذربایجان غربی بره موم مورد نیاز را جمع آوری کرده و در آزمایشگاه با استفاده از الکل اتانول 70 درصد از آنها عصاره گیری به عمل آمد و سپس باکتری Penibacillus larvae را در محیط اختصاصی کشت داده و با استفاده از دو روش رقت در براث و آنتی بیوگرام تحت تاثیر رقت های مختلف عصاره های الکلی بره موم قرار داده شد.
در روش رقت در براث غلظت های 0.32 میلی گرم در میلی لیتر و بالاتر باعث مهار کامل رشد باکتری مذکور شده و در روش آنتی بیوگرام دیسک های کاغذ صافی حاوی 0.01 الی 0.1 میلی گرم در دیسک باعث ایجاد هاله ممانعت از رشد به قطر 5 الی 18 میلی متر گردیدند. به این ترتیب حداقل غلظت مهارکنندگی رشد (MIC) باکتری Penibacillus larvae توسط بره موم 0.32 میلی گرم در میلی لیتر در نظر گرفته شد که نشان دهنده ی اثرات ضد باکتریایی عصاره الکلی بره موم تولیدی برخی از مناطق استان آذربایجان غربی روی باکتری پنی باسیلوس لاروا می باشد.
نتایج این بررسی نشان میدهد که بره موم زنبورعسل ایران( استان آذربایجان غربی )واجد اثر ضد باکتریائی روی باکتریP .arvae عامل بیماری لوک آمریکایی زنبورعسل می باشد و در صورت انجام بررسی های بیشتر می توان به مواد طبیعی حاصل از این فرآورده ی زنبورعسل در جهت کنترل و درمان بیماری فوق دست یافت. از سوی دیگر با توجه به تنوع آب و هوایی و پوشش گیاهی مناطق مختلف ایران، امکان استحصال بره موم با کیفیت مناسب و حتی بهتر از بره موم تولیدی سایر نقاط جهان وجود دارد و می توان با استفاده از روش های مدرن استحصال و فراوری بره موم، بازار مناسبی را برای صادرات این محصول در خارج از کشور فراهم نمود.
در نهایت پیشنهاد می گردد که در صورت امکان این بررسی در محورهای زیر ادامه یابد:
1 .بررسی امکان مصرف دارویی بره موم در درمان بیماری لوک آمریکائی زنبورعسل
2 .بررسی اثرات جانبی مصرف خوراکی بره موم در کندوهای زنبورعسل
3 .بررسی ترکیبات بیوشیمیایی بره موم زنبورعسل مناطق مختلف ایران و نقش دارویی آن ها بر علیه عوامل بیماریزای انسان و دام
برای مشاهده کامل مقاله اینجا کلیک کنید
